Optimum Kanatlı Sağlığı
İşimiz sadece kanatlı sağlığı
Burada kısa soru ve cevaplarla kanatlı sağlığı ile ilgili bilmek isteyeceğiniz konulara yer vereceğiz.Merak ettiğiniz,burada yer verilmesini istediğiniz konularda mesajlarınızı bekliyoruz...
AŞI NEDİR ?
Aşı, hastalıklara karşı bağışıklık sağlama amacı ile insan veya hayvan vücuduna verilen, zayıflatılmış hastalık etkenidir.
Basit anlamıyla doğal enfeksiyonun taklit edilmesidir.Çoğunlukla virüslere karşı üretildikleri gibi,bazı bakteri(E.coli,Salmonella,Koriza gibi) ve protozolara(koksidiyoz gibi) karşı da aşılar mevcuttur.
NEDEN AŞI ?
Hastalığa neden olan organizmalar virüsler ,bakteriler ,mantarlar , protozoa ve parazitlerdir. Virüsler dışında tüm bu organizmalar kemoterapiye(ilaç tedavisine) duyarlıdır. Sadece viral hastalıkların(Newcastle,infeksiyöz Bronşit,çiçek gibi) ilaçla tedavi edilmeleri mümkün olmadığı için önceden bu tip hastalıklara karşı aşı yapılması gerekir.Nasıl yeni doğan bebeklere büyüme aşamasında belli aralarla değişik hastalıklara karşı aşı yapılması zorunluluksa,kanatlılara da yumurtadan çıktıktan sonra büyüme aşamasında yaşına uygun aşılamaların yapılması gerekir.
AŞI YAPMAKTAKİ AMACIMIZ NEDİR?
*Kanatlıları için ölümcül olabilecek hastalıklardan koruma amacıyla ( gumboro,newcastle hastlığı,çiçek gibi)
*Kanatlılarda yumurta verimi düşüklüğüne,döllülük problemlerine,kabuk kalitesinde bozulmalara,performans düşüklüklerine neden olan hastalıklara karşı koruma amacıyla (İnfeksiyöz Bronşit,Kronik Solunum yolu enfeksiyonu(CRD) gibi)
*Kanatlılardan insanlara geçebilecek hastalıklardan koruma amacıyla (Salmonella gibi)
KAÇ ÇEŞİT AŞI VARDIR ?
Aşılar 2’ye ayrılır;
-Canlı aşılar:Canlı virüs yada bakterinleri içeren,açıldıktan sonra en geç 3 saat içerisinde tüketilmesi gereken aşılardır. Aşının içeriğine bağlı olarak enjeksiyon,içme suyu,göz-burun damlatma,gaga daldırma,sprey şeklinde uygulanırlar. ’’SÜT AŞI’’ olarak da bilinen aşılardır.Süt aşı denmesi içme suyu ile verilirken aşının zarar görmesini engellemek amacıyla aşı suyuna süt karıştırılması sebebiyledir.Virüslerin vücuda giriş yerleri olan ağız,burun,boğaz,bağırsak yüzeylerini korurlar,daha çabuk bağışıklık sağlarlar.Uygulaması kolaydır.Kısa aralıklarla tekrar edilmesi gerekir.
-İnaktif aşılar:Ölü aşı olarak bilinirler.Enjeksiyon yöntemiyle deri altı,kas içi yolla uygulanırlar.Kan dolaşımında bağışıklık(antikor)şekillendirirler.Uzun süreli ve daha etkin koruma sağlarlar.Uzun aralıklarla tekrar edilmesi gerekir.
En etkin bağışıklığın inaktif ve canlı aşıların birlikte uygulandıkları aşı programlarıyla mümkün olduğunu unutmayın.
HANGİ YAŞTAN İTİBAREN AŞI YAPMALIYIM?
Anneden yavrulara yumurta yoluyla(yumurta sarısı) bağışıklığın bir kısmı aktarılır.Bu da hayvan türlerine göre değişmekle birlikte, bir kaç gün ile bir kaç hafta arasında anneden gelen bağışıklığın yavruları koruması anlamına gelir.Aşılamanın anneden gelen bağışıklığın azalmaya başladığı andan itibaren uygulanması gerekir.İlk haftadan sonra aşılar uygulanmaya başlanır.Enfeksiyon ve salgın durumlarında 1.günden itibaren aşılamalar yapılabilr.
HANGİ AŞILARI YAPMAM GEREKİR?
Kanatlı türlerinin değişik hastalıklara gösterdikleri duyarlılıkları farklıdır.Yetiştiricilik yapılan bölgenin şartları ve kanatlı türlerinin hastalıklara hassasiyetleri göz önünde bulundurularak, aşı programlarının uygulanması gerekir.En uygun aşı programı inaktif ve canlı aşıların birlikte uygulandıkları programlardır.Kanatlılarınız için en uygun aşı programı için kliniğimizden bilgi alabilirsiniz.
AŞI ALIRKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİM ?
Herşeyden önce aşılar biyolojik ürünler oldukları için çok çabuk bozulma riskleri vardır.Bunun için soğuk zincirde taşınmaları ve muhafaza edilmeleri şarttır.Bunun anlamı,üretildiği andan son kullanılıcağı ana kadar aşının üzerinde yazan muhafaza şartlarında saklanması gerekir.Aldığınız aşının buz aküsüyle size veriliyor olması aşının o ana kadar soğuk ortamda muhafaza edildiğinin garantisi değildir.Aşının yetkin insanlardan alınması gerekir.
Aşıların üzerinde seri numaraları ,imal tarihleri ve son kullanma tarihleri mutlaka yazmalıdır.Ağzı açık,kapağı gevşemiş şişelere güvenilmememlidir.
Şu an piyasada Türkiye'de ruhsatlı olmayan birçok aşı vardır.Yurt dışından kaçak yollarla gelen bu aşıların soğuk zincir altında o kadar yolu gelmesi oldukça riskli görünmektedir.
AŞI UYGULARKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİM?
CANLI AŞILARI(ENJEKSİYON OLANLAR HARİÇ) UYGULARKEN:İçme suyu,gaga daldırma,göze damlatma,kanat zarı veya sprey olarak uygulanacak canlı aşılar mümkün olan son ana kadar soğuk muhafazada olmalarına dikkat edilmelidir.Soğuk zincir dışında ömürleri 1,5-2 saat olduğu için kısa sürede uygulanmalıdır.
Aşı,içme suyu ile verilecekse( yumurtlayan kanatlılar dışında) hayvanların 3 saat susuz bırakılması, ardından aşının maksimum 2 saat içerisinde tüketileceği suyla karıştırılıp verilmesi gerekir.İçme suyu ile aşı verilirken her 1 lt suya 50 cc yağsız süt ya da her 1 lt suya 2 gr süttozu karıştırılarak aşının etkinliği artırılabilir.Son yıllarda ticari kümeslerde bu amaçla,taşıyıcı ve suyu renklendirici toz ve tablet şeklinde preparatlar kullanılmaktadır.Aşılı suyu içen kanatlıların gagaları maviye boyandığı için,hayvanların aşıya ulaşabilme yüzdeleri tespit edilebilmektedir.İçme suyuyla aşı verirken aşılı suyun içerisine başka birşey(vitamin,antibiyotik vs.)karıştırılmamalıdır.
Aşı gaga daldırma yönteminde,gaganın burun delikleri dahil aşılı suyun içerisine batırılıp çıkarılması yeterlidir.
Çiçek aşısı,çift iğneli iğneyle uygulanmalı,her hayvan aşılandıktan sonra çiçek iğnesi aşıya batırılırken gözeneklerinin dolması sağlanmalıdır.Aşı uygulandıktan 7-10 gün sonra aşının doğru yapıldığı ,aşı yapılan yerde uçuk benzeri yara ve sertlik oluşmasıyla teyit edilmelidir.
Aşının sprey olarak uygulanmasında,tanecik boyutunu ayarlanması çok önemli olduğu için sadece ticari kümeslerde tavsiye etmekteyiz.
Aşı karıştırılacak suyun kesinlikle klorsuz,temiz ve soğuk olmasına dikkat edilmelidir.
Canlı aşıların plastik kapaklarını suyun içerisinde açmak daha kolay erimelerini ve dağılmalarını sağlar.
Canlı aşılar uygulanırken metal araç ve gereçlerin kullanımından sakınmak gerekir.
Aşı uygulamaları sırasında aşılı suyun direk güneş ışığına maruz bırakılmaması gerekir.
Kapağı açılan canlı aşılar tekrar kullanılamaz.
Aşı uygulamaları ardından 3 gün geçmeden dezenfektan uygulamaları yapılmamalıdır.
Çiçek aşısı dışında hiçbir aşı hayvanlar hastayken uygulanmamalıdır.
Aşı şişeleri,kapağı açık şişeler ve artan aşılı sular imha edilmelidir.
İNAKTİF AŞILARI UYGULARKEN:İnaktif aşılar(enjeksiyon yoluyla yapılan aşılar)kullanılmadan önce dikkat edeceğimiz en önemli husus, aşının uygulanmadan önce derecesinin normal vücut ısısına gelmesinin sağlanmasıdır.Kullanılacak enjeksiyon aparatlarının kesinlikle steril(mikropsuz) olduğundan emin olunması gerekir.Aşılara göre değişmekle birlikte kas içi,derialtı yollarından biriyle uygulanır.Dozun iyi ayarlanması gerekir.Düşük doz istediğimiz bağışıklık düzeyini sağlayamazken,yüksek doz uygulama yerinde şişlik meydana getirebilmektedir.
Hayvanlar hastayken uygulanmamalıdır.
Aşılama sonunda otomatik enjektörler mutlaka temizlenmeli,tek kullanımlık enjektörler uygun şekilde imha edilmelidir.
Ehil kimseler tarafından yapılmalıdır.